Rak szyjki macicy to jeden z najczęściej występujących wśród kobiet w naszym kraju nowotworów złośliwych. Obarczony jest wysokim ryzykiem zgonu – niestety bardzo wiele przypadków raka szyjki macicy wykrywanych jest w zaawansowanych stadiach, w których trudno o skuteczne leczenie. Dlatego tak ważna jest profilaktyka, w tym szczepienia na raka szyjki macicy oraz regularne badania cytologiczne.
Z tekstu dowiesz się:
- jakie objawy daje rak szyjki macicy,
- czy rak szyjki macicy daje przerzuty,
- czy warto się zaszczepić przeciwko rakowi szyjki macicy,
- dlaczego należy regularnie zgłaszać się na cytologię.
W Polsce co roku diagnozuje się około 4 tys. nowych przypadków raka szyjki macicy, z których około 200 kończy się zgonem pacjentki. Najwięcej zachorowań notuje się u kobiet między 45. a 59. rokiem życia. Do głównych czynników ryzyka rozwoju raka szyjki macicy zalicza się zakażenia onkogennymi typami wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV), wczesne rozpoczęcie życia seksualnego, dużą liczbę partnerów seksualnych, kilka przebytych porodów, przebyte wcześniej infekcji dróg rodnych (m.in. opryszczkę i chlamydiozę) oraz palenie papierosów.
Rak szyjki macicy – objawy
Jak szybko rozwija się rak szyjki macicy? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie – zależy to od indywidualnego przypadku każdej pacjentki. Czas rozwoju choroby może wynosić od 3 do nawet 10 lat.
Na pewno jednak jest to choroba podstępna i trudna we wczesnym wykryciu. Dlaczego? Otóż pierwsze objawy raka szyjki macicy są dla kobiety niezauważalne – schorzenie rozwija się powoli, pacjentka nie odczuwa żadnych dolegliwości i nie szuka specjalistycznej pomocy.
Widoczne i odczuwalne są dopiero objawy raka szyjki macicy w zaawansowanym stadium – można do nich zaliczyć:
- krwiste plamienia,
- obfite, cuchnące upławy,
- bóle podbrzusza o nieustalonym pochodzeniu.
Rak szyjki macicy – przerzuty
Mówiąc o zaawansowanych przypadkach raka szyjki macicy, nie można niestety nie wspomnieć o przerzutach – główne miejsca ich występowania to nadnercza, wątroba, szpik kostny i kości.
Szczepienia na raka szyjki macicy polecane przez ginekologów
Jak wspomniano, jednym z najważniejszych czynników ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy są zakażenia niektórymi typami wirusa HPV – można się nim zarazić m.in. poprzez seks, także oralny i analny. Komórki wirusa na stałe kolonizują nabłonek szyjki macicy, powodując ich zmiany (dysplazję), a czasami również zezłośliwienie.
Od kilkunastu lat istnieje możliwość zaszczepienia się przeciw wirusowi HPV. Na rynku dostępne są trzy odmiany szczepionek przeciw HPV: dwuwalentna, czterowalentna oraz dziewięciowalentna. Skutecznie chronią one przed najbardziej onkogennymi typami wirusa – 16 i 18. Zaleca się, by podawać je dziewczętom i chłopcom przed rozpoczęciem współżycia seksualnego oraz młodym kobietom i mężczyznom.
Szczepienia przeciw HPV są sprawdzonym, polecanym przez ginekologów i onkologów na całym świecie sposobem profilaktyki raka szyjki macicy. W Anglii, gdzie wprowadzono powszechne szczepienia przeciw HPV, liczba przypadków choroby wśród zaszczepionych kobiet spadła o 87%.
Cytologia to podstawa!
Bardzo ważnym elementem profilaktyki raka szyjki macicy jest również cytologia, czyli badanie laboratoryjne pobranych komórek z szyjki macicy. Pozwala ono wykryć zarówno stany przednowotworowe, jak i nowotworowe we wczesnym stadium, czyli w okresie kiedy u pacjentek nie występują jeszcze żadne objawy. Cytologia polega na założeniu do pochwy wziernika, pobraniu za pomocą specjalnej szczoteczki komórek z szyjki macicy i nałożeniu rozmazu na szkiełko. Następnie rozmaz przekazywany jest do oceny laboratoryjnej.
Cytologii nie powinno się wykonywać w trakcie miesiączki, w ciągu kilku dni przed badaniem nie wolno także stosować żadnych leków dopochwowych. Na cytologię należy się zgłaszać regularnie już po ukończeniu 25. roku życia – co najmniej raz na 3 lata, a w przypadku zwiększonego ryzyka zachorowania – nawet co rok. W przypadku nieprawidłowych wyników badania pacjentka trafia pod opiekę onkologa.